nuk kritikoheshim për gabimet e bëra. I kujtonim ato dhe i përsëritnim me ëndje se, kujtimet na bashkonin gjithnjë, aq më tepër kur ishin të frymëzuara nga dashuria. Zotërimin e kënaqëssë të vetme e të vërtetë, që na ushqente e na mbante të gjallë shpresën e dashurisë, nuk mund ta shuante as alarmi ushtarak që çmëndej në mes të natës. Por jeta në këtë labyrint të gjërë kishte edhe befasi të veçanta që për ne ishin të panjohura deri para se ato të ndodhnin. Jeta në ambientin e kufizuar krijohej në bazë të rregullave të caktuara dhe s´mbetej hapsirë për tu zhvilluar ndryshe, ishte njëllojë sikur të lexoje Biblën apo Kuranin dhe të mos mendoje ndryshe. Një mëngjes, kur duhej të kalonim pranë ndërtesës së policisë ushtarake, për të vazhduar pastaj rrugicën e gjatë, që çonte për tek kuzhina, një trup i pa jetë e kishte skuqur një pjesë të mirë të asfaltit të zi dhe qëndronte i mbuluar në qosh të ndërtesës së eprorëve. Ky moment rrënqethës tërhoqi vërrejtjen e dhjetshes sonë dhe bëri një kthesë të paparashikuar në trurit tim deri atëherë të qetë. Më vonë, të tubuar para fushës së sportit, dëgjuam fjalët e kryekomandantit që lexoi nga një letër e vogël:- Bëhet fjalë për një vetëvrasje. Një nacionalist dhe iredentist shqiptar, ushtarak i llogores sonë me grade të mesme, nuk deshi t´i dorzohej policisë dhe u hodh nga dritarja e katit të tretë”. Detaje të tjera në lidhje me vrasjen misterioze të ushtarakut nuk u dhanë, përveçse që u tha se, ” ky njeri na kishte qënë kryesues i një grupi armiqsor që vepronte brënda mureve. Tubimi përfundoj shpejtë dhe të gjithë ushtarët ashtu si erdhën edhe filluan të kthehen prapë në drejtime të ndryshme sipas gjinive që u takonin. Ky njeri, i shtrirë mbi asfaltin e zi e të gjakosur, i mbuluar me një batanije bojëhiri, që unë mbërriva t´i shoh vetëm këmbët e mbathura nën çizmet ushtarake dhe një pjesë të pantollonave përfundi gjunjëve të thyer, s´më hiqej dot nga mëndja dhe më futi frikën se do të më ndiqte nga pas ku do që të veja. Ky ishte një moment kthimi, tronditës dhe i papritur për mua, meqë nuk isha ndodhur ndonjëherë përpara një njeriu të vrarë. E tërë kjo situatë rrënqethëse ndikoj thellë tek unë dhe më prishi qetësinë dhe rahatinë që kisha deri në atë moment. Ndërgjegja ime më bëri me dije që të kuptoja më mirë se në ç´vite të vështira jetonim dhe që unë nuk e kisha kuptuar sa duhet. Vitet e rrëmujës dhe të shkatërrimit sa kishin filluar dhe njerëzit ende nuk ishin në gjendje të kuptonin ose nuk donin të besonin për këtë, se parulla më me famë e kohës, ” bratstvo i jedinstvo (vëllazërim bashkim) do të përçahej e do bëhej copë e thërime si buka e ftohtë e misrit. Fillova të mendoj me gjithë mend se në ç´vit të gabuar kisha pranuar që të kryeja shërbimin ushtarak. Dhe në atë moment më kapën ca të dridhura përbrënda nga frika e mendimeve të errta që më kishin mbërthyer e s´më lishonin trurin e turbulluar e që më ishte bërë si një batak i mbytur, ku lahenë buajtë e zi. Shpirti i gëzuar në moshën e tij më të mirë, që deri në atë çast fluturonte i lirë mes ëndërrave të pathyera, priste me padurim që ato ëndërra, në një ditë të bukur e me diell, t´i kthente në realitet, posa të dilte nga rrethimi i mureve të larta, i mbuluar edhe me gjëmba çeliku. Dhe ishte momenti pikërisht ai që i ndrydhi, që i shtypi e i shtrydhi si guri i rëndë kur bie mbi ullinjtë e papjekur e i nxjerr lëngun me zor dhe pikërisht ky moment i kalbi në frikë të gjitha ëndërrat e fshehta që deri atëherë vetëm unë mund t´i shihja, t´i dëgjoja e t´i kuptoja. Vrisja mëndjen me patëdrejtë se si munda të gaboja dhe t´i lejoja vetes një gjë të tillë, që të shkonte deri aty, sa që të bënte një gabim trashanik e të pa justifikuar. Unë që e quaja veten të pagabuar e tepër të matur, sa që nuk pranova as edhe të martohem pa e fituar edhe këtë liri.Tani çdo gjë ishte vonë dhe e kotë. Përderisa nuk e peshova mirë e me kohë, duke e ditur se, të ishe Shqiptar i këtij shteti, që egzistenca e emrit kishte filluar t´i varej në një fije peri të hollë, e sidomos që nga viti 1981, ishte njëlloj sikur të ishe një i zi afrikano- jugor në kohën e Apartëheidit, apo një Jude në kohë të

vi kritiserades inte för de misstag som gjordes. Vi kom ihåg dem och upprepade dem med glädje att minnen alltid förenade oss, särskilt när de inspirerades av kärlek. Innehavet av det enda verkliga nöjet, som gav oss näring och levde hoppet om kärlek, kunde inte släckas ens av det militära larmet som blev galet mitt på natten. Men livet i denna stora labyrint hade också speciella överraskningar som var okända för oss tills de hände. Livet i ett trångt utrymme skapades enligt vissa regler och det fanns inget utrymme att utvecklas annorlunda, det var som att läsa Bibeln eller Koranen och inte tänka annorlunda. En morgon, när vi skulle korsa militärpolisbyggnaden, för att fortsätta den långa gränden som ledde till köket, hade en livlös kropp rodnat en hel del svart asfalt och förblev täckt i ett hörn. överordnade byggnad.Detta läskiga ögonblick uppmärksammade våra tio och gjorde en oförutsägbar vändning i min hittills tysta hjärna. Senare, samlat framför idrottsplanen, hörde vi orden från överkommanderaren som läste från ett litet brev: - Det är ett fall av självmord. "En albansk nationalist och irredentist, en militär från vår medelklassgrav, ville inte ge upp för polisen och hoppade ut ur fönstret på tredje våningen." Inga andra detaljer gavs om det mystiska mordet på soldaten, förutom att "den här mannen hade varit ledare för en fientlig grupp som verkade inom murarna." Rally slutade snabbt och alla soldater precis när de kom och började gå tillbaka i olika riktningar enligt deras kön.Den här mannen, som låg på den svarta och blodiga asfalten, täckt med en grå filt, att jag bara såg benen under militärstövlarna och en del av byxorna vid knäckta knä, kunde inte tas bort från mitt sinne och gav mig rädslan att han skulle följa mig vart jag ville åka. Detta var en vändpunkt, chockerande och oväntat för mig, eftersom jag aldrig hade varit framför en mördad man. All denna läskiga situation påverkade mig djupt och förstörde freden och trösten jag hade fram till det ögonblicket. Mitt samvete informerade mig om att jag förstod bättre än under de svåra åren vi levde i och att jag inte förstod tillräckligt. Åren med kaos och förstörelse hade börjat och människor kunde fortfarande inte förstå eller vilja tro att tidens mest berömda slogan, "bratstvo i jedinstvo (brödraskapsunionen) skulle rivas sönder och rivas i bitar. smulor som kallt majsbröd.Jag började tänka av hela mitt hjärta att jag under fel år hade accepterat att utföra militärtjänst. Och i det ögonblicket sprang några skakningar genom mig av rädslan för de mörka tankarna som hade gripit mig och lämnat min förvirrade hjärna, som hade blivit som en drunknad träsk, där de svarta oxarna tvättades. Den lyckliga själen i hans bästa ålder, som fram till det ögonblicket flög fritt bland obrutna drömmar, väntade ivrigt på dessa drömmar, på en vacker och solig dag, att förvandla dem till verklighet så snart de kom ut. från inneslutningen av höga väggar, även täckta med stålspikar. Och det var ögonblicket som krossade dem, krossade dem och pressade dem som en tung sten när den föll på de omogna oliverna och extraherade juicen med svårighet, och det var detta ögonblick som ruttnade av rädsla för alla hemliga drömmar som fram till dess bara jag kunde Jag såg dem, jag hörde dem och jag förstod dem.Jag tänkte indirekt på hur jag kunde göra ett misstag och tillåta mig en sådan sak att gå så långt att jag gjorde ett dumt och omotiverat misstag. Jag som kallade mig själv ofelbar och mycket klok, så mycket att jag inte ens accepterade att gifta mig utan att få denna frihet. Nu var allt sent och förgäves. Så länge jag inte vägde det bra och med tiden, med vetskap om att vara en albaner i detta land, att namnet hade börjat bero på en tunn tråd, och särskilt sedan 1981, var detsamma som om du var en svart afrikansk-syd i apartheidens tid, eller en jud i tiden för